Từ đầu tháng 1 đến tháng 9 năm 2021 đến nay, xuất khẩu giấy và sản phẩm giấy của Việt Nam luôn ở mức cao so với các tháng cùng kỳ năm 2020, đây là kết quả của năng lực sản xuất ngành giấy tăng lên, cùng với đó, nhu cầu tiêu thụ giấy và sản phẩm giấy trong nước cũng như thế giới tăng cao, đặc biệt là giấy bao bì.
Theo nhận định, xuất khẩu giấy bao bì của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng thời gian tới nhờ những yếu tố:
Thứ nhất, năng lực sản xuất giấy bao bì tăng
Theo số liệu thống kê từ Hiệp hội Giấy, Bột giấy Việt Nam (VPPA) và Bao Bì Toàn Cầu, giai đoạn cuối năm 2020 đầu năm 2021 có 8 nhà máy sản xuất giấy bao bì công nghiệp đưa vào vận hành với tổng công suất thiết kế khoảng 1,4 triệu tấn/năm.
Theo đó, cuối năm 2020 với công suất khoảng 800.000 tấn bởi các doanh nghiệp: Tập đoàn Marubeni 450.000 tấn/năm, Công ty TNHH MTV Giấy Khôi Nguyên 120.000 tấn/năm, Công ty TNHH sản xuất thương mại Giấy Phát Đạt 100.000 tấn/năm, Công ty TNHH sản xuất thương mại tổng hợp Toàn Cầu 80.000 tấn/năm và Công Ty TNHH Thương Mại Tân Huy Kiệt 50.000 tấn/năm.
Các dây chuyền sản xuất giấy này sẽ vận hành đạt gần tối đa công suất thiết kế trong năm 2021 và sẽ bổ sung cho thị trường khoảng trên 700.000 tấn giấy.
Trong năm 2021, dự kiến một số dây chuyền khác sẽ được đưa vào vận hành với tổng công suất thiết kế của các nhà máy là khoảng 600.000 tấn/năm; trong đó, Công ty cổ phần Miza sẽ vận hành dây chuyền 120.000 tấn/năm, Công Ty CPTM tập đoàn bao bì Toàn Cầu 100.000 tấn/năm, Công ty cổ phần Giấy Hoàng Văn Thụ 100.000 tấn/năm, Công ty cổ phần Giấy Việt Trì 150.000 tấn/năm, các đơn vị khác khoảng 100.000 tấn/năm.
Thứ hai, nhu cầu tiêu thụ giấy bao bì tăng
Mức tiêu thụ bao bì giấy ở Việt Nam dự kiến tăng 12% trong giai đoạn 2021-2025 nhờ tốc độ đô thị hóa vẫn còn tiếp diễn. Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI) dự báo tốc độ đô thị hóa trong nước ước đạt 40% trong năm 2024 so với mức 37% năm 2019.
Mảng bao bì giấy cũng được hưởng lợi từ tốc độ phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử Việt Nam. Cục Thương mại điện tử và kinh tế số cho hay, thương mại điện tử Việt Nam tăng trưởng ấn tượng trong năm 2020 với mức tăng 18%, quy mô thị trường 11,8 tỷ USD, ước tính chiếm 5,5% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Việt Nam là nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng thương mại điện tử ở mức 2 chữ số. Ngoài ra, tổng kim ngạnh xuất khẩu của Việt Nam duy trì đà tăng trưởng sẽ thúc đẩy nhu cầu về bao bì giấy trong tương lai.
Thứ ba, nhiều yếu tố hỗ trợ khác như xu hướng dịch chuyển sản xuất, lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do, triển vọng xuất khẩu rất tích cực
Ngoài ra, VPPA cũng chỉ ra các yếu tố tích cực tác động đến sự tăng trưởng của giấy bao bì tại Việt Nam như xu hướng dịch chuyển sản xuất vẫn ngành giấy vẫn đang diễn ra; các Hiệp định thương mại tự do với những lợi thế về thuế, tạo điều kiện để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu nhiều ngành hàng, kéo theo đó sẽ đẩy mạnh nhu cầu sử dụng bao bì giấy từ các ngành nông nghiệp, thuỷ sản, may mặc và dày da, điện thoại và điện tử… Tiêu dùng bán lẻ trong nước cũng được dự báo tăng trở lại mạnh mẽ; việc hạn chếrác thải nhựa, túi nilon và gia tăng khuyến khích sử dụng bao bì giấy thay thế đang có dấu hiệu phát triển sâu rộng và mạnh tại Việt Nam vào năm 2021; ngoài ra, tiêu dùng giấy bao bì trên thế giới và khu vực châu Á dự báo có thể tăng trưởng trở lại trên 3,5%. Nhiều quốc gia, khu vực sẽ ban hành lệnh hạn chế thậm chí cấm sử dụng túi nilon, đặc biệt là ở các nền kinh tế lớn thực hiện điều này mạnh mẽ trong giai đoạn 2021 – 2022.
Đáng chú ý, xuất khẩu giấy bao bì và bao bì giấy vào thị trường Trung Quốc năm 2021 triển vọng cao hơn năm 2020, do Trung Quốc được dự báo sẽ thiếu cung hơn 5 triệu tấn và có thể cao hơn khi lệnh cấm nhập khẩu giấy thu hồi chính thức có hiệu lực từ 1/1/2021. Giá giấy cao hơn do áp lực về giá nội địa tăng cao và đặc biệt là chi phí về môi trường, năng lượng (chính sách siết chặt về môi trường được thực hiện từ tháng 10/2020).
Việc Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) đang tiến hành điều tra xem áp thuế chống bán phá giá đối với giấy bao bì Kraft chưa tẩy nhập khẩu từ EU, Nhật Bản và Mỹ (cụ thể, Loại giấy này có mã HS là 48042100 và 48043100, chủ yếu được làm bằng bột gỗ chưa tẩy trắng, hoặc cũng có thể làm từ các loại nguyên liệu khác như giấy thu hồi và sợi tre. Giấy có định lượng cơ bản không quá 115 g/m² và có thể được sử dụng để làm bao bì cho xi-măng, hóa chất và bao gói hàng khô. Các mức thuế có hiệu lực trong 5 năm, nhưng sẽ được giữ nguyên trong quá trình xem xét, sẽ kết thúc vào tháng 4/2022) sẽ tạo cơ hội cho Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu giấy bao bì sang thị trường Việt Nam thời gian tới.
